Temporomandibular eklem (TME) alt çene üzerinde yer alan, sağ ve sol olmak üzere iki adet olan, alt çene ile kafatasını birbirine bağlayan ve çiğneme fonksiyonlarını etkileyen komplike bir yapıdır. Temporomandibuler eklem, temporal kemiğin alt ucu ile mandibulanın (alt çene kemiği) üst ucuna bağlanır.

Temporomandibular eklem disfonksiyonu, ağız ve diş sağlığı ile ilgili olan ve çene kemiği ve kafatası arasındaki eklemi etkileyen bir rahatsızlık olarak tanımlanır. Bu eklem çiğneme, yutkunma ve konuşma gibi işlevleri gerçekleştirmek için kullanılır. TME rahatsızlıklarında, çiğneme kasları ve alt çene kemiğini tutan ağrı ve fonksiyon bozuklukları ortaya çıkar.

TME rahatsızlıklarının nedeni, çeşitli faktörlere dayanabilir. Birçok farklı nedenlerle ortaya çıkabilen bu rahatsızlıklar genellikle eklem diski ile çene eklem yüzeyindeki uyumunun kaybolması ile başlar. Çiğneme sistemindeki herhangi bir sorun yalnızca o bölgedeki sorunları etkilemekle kalmaz, sisteme ait diğer bölge ve fonksiyonlarıda zincirleme olarak etkiler. Çene eklemi etrafındaki kas grupları ile anatomik ve fonksiyonel olarak etkileşim halinde olduğu için baş, boyun, boğaz ve sırt bölgelerindeki ağrı ve problemler çene eklemini etkilerken, çene eklemindeki problemler de bu bölgeleri etkilemektedir. Günümüzde özellikle emosyonel streslerle birlikte TME rahatsızlıkları da tetiklenebilmektedir. 

TME bozukluklarının belirtileri;

• Ağız açma ve kapama sırasında, çiğneme sırasında ağrı, çene ekleminden gelen ses
• Ağız açmada kısıtlılık veya kilitlenme
• Alt çenede, yanaklarda, şakaklarda, yüzde, baş-boyun bölgesinde ve omuzlarda ağrı veya sertlik
• Çiğneme sırasında çenede yorgunluk hissi
• Dişlerde aşınmalar, abrazyonlar ve dişeti çekilmeleri
• Genellikle sabahları kalkınca çeneyi açmada güçlük ve ağrı
• Esnemede zorluk
• Kulak ağrısı, kulakta tıkanma hissi ve bazen çınlama
• Çene kapanışında meydana gelen değişiklikler
• Yüz kaslarındaki hipertrofiye bağlı gelişen yüzde asimetri
• Ağız açma sırasında çenede deviasyon (kayma)

TME tedavisi genellikle konservatif yöntemlerle başlar. Tedavi planı, belirtilerin şiddetine ve nedenine göre değişebilir. Ağrı kesici ilaçlar, anti-inflamatuar ilaçlar veya kas gevşeticiler gibi ilaçlar kullanılabilir. Fizik tedavi, çene kaslarının gerginliğini azaltmak için masaj, egzersiz veya ısı tedavisi gibi yöntemleri içerebilir. Protetik rehabilitasyon (pozitif ve negatif koronoplasti) ve dişlerin yanlış pozisyonlarını düzeltmek ağrıyı azaltmak için kullanılabilir. Diş eti tedavisi, diş eti hassasiyetinin neden olduğu ağrıyı azaltmak için yapılabilir. Fakat öncelikle hastanın doğru bir muayene ile TME rahatsızlığı olduğu saptanırsa öncelikle etkeni ortadan kaldırmaya yönelik olarak eklem splinti yapılması gerekmektedir.

Eklem splinti tedavisinde amaç, kullanılan splint yardımıyla çene eklemi veya çiğneme kaslarındaki ağrıların ve diğer semptomların kaynağını tespit etmektedir. Bu tedavi yöntemi ile çiğneme sistemindeki düzensizliğin teşhisi ve kondil başı, eklem ve diskin anatomik olarak doğru yerde pozisyonlanması hedeflenir. Doğru konumlanan çene eklemi sayesinde anormal kasılan kaslar yeniden doğru kasılma paternine geri dönerek kas ağrılarının giderilmesi hedeflenir. Eklem splintin doğru kullanımı ile alt çenenin doğru fonksiyon görmesi sağlanarak, hastanın orijinal kapanış ilişkisinin bulunması hedeflenir. Bu tedavi ile çiğneme kasları, dişler ve çene ekleminin uyumlu bir şekilde çalışması sağlanır. 

Eklem splinti tedavisi ile hastanın eklem pozisyonunu stabil hale geldikten sonra dişlerdeki kapanış ilişkisi kişiden kişiye değişkenlik gösteren bir miktarda değişmektedir. Bu değişkenlik miktarının tedavi öncesinde öngörülebilmesi mümkün değildir. Splint tedavisi sonrasındaki erken temas noktaları tespit edilip, elimine edilmelidir. Splint tedavisi sonrasında elde edilen malokluzyonun (kapanış bozukluğu) durumuna göre protetik, ortodontik ya da cerrahi yaklaşımla yeniden rehabilitasyonu sağlanır. 

Hastaların mutlaka ortodontik tedaviye başlamadan önce çene eklemi açısından etraflıca değerlendirilip herhangi bir problemi varsa kapanış bozukluğunun doğru teşhisi için eklem splinti kullanımı gerekebilir.(çene eklemi tedavisi)

Bu şekilde, yapılan tedavilerin ‘eklem öncelikli ortodontik tedavi yaklaşımı’ prensibine evrilmesi ile hem doğru tedavi yapılması, hem tedaviye bağlı komplikasyonların en az indirilmesi hem de yapılan tedavinin daha kalıcı olması hedeflenir.

TME disfonksiyonlarının tedavisi, öncelikle hasta kooperasyonu gerektirmesinin yanı sıra multidisipliner bir yaklaşımı da gerektirir. TME uzmanının uygulayacağı tedaviyle birlikte, fizik tedavi uzmanı, psikiyatrist, nörolog konsültasyonunu da gerektirebilir.